İnsani açıdan bakıldığında günümüz fabrika ortamları artık giderek daha yalnız yerler haline geliyor. Eskiden en verimli fabrikalar işçilerle dolup taşan fabrikalar olsa da bugün çoğuna robotlar ve diğer makineler hakimdir. İşte bu da fabrikalarda otomasyonun bir sonucudur.
Peki, fabrika otomasyonu nedir? Fabrika otomasyonu, bir üretim tesisindeki insan odaklı manuel süreçlerin yerini teknolojiye dayalı süreçlerin aldığı bir dijital dönüşüm kategorisidir. Süreçlerin otomatikleştirildiği senaryolarda işletmeler, diğer katma değerli faaliyetlere odaklanmak için iş gücü kaynaklarını ya azaltıyor ya da yeniden tahsis ediyor.
Fabrika otomasyonu geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır: üretim hattı boyunca tek bir manuel sürecin geliştirilmesinden, insan müdahalesinin neredeyse tamamen ortadan kaldırıldığı tam ölçekli bir "karanlık fabrika" dönüşümünün uygulamaya konulmasına kadar. Otomasyon yelpazesindeki adımlar şunlardır:
1. Kısmi süreç otomasyonu
Bir otomasyon unsuru, bir insan işçinin sorumlu olduğu bir fabrika sürecine dahil edilir. Basit, tekrarlanan görevler otomatikleştirilir ancak iş istasyonundan çıkanlara ilişkin kalite güvence standartlarının sağlanması gibi nihai sonucun sorumluluğu, insan operatörün elinde kalır.
2. Tek otomatik makineler
Belirli, tekrarlanan bir görevi yerine getirmek üzere tasarlanan makineler, otomasyon sürecini bir sonraki seviyeye taşır. Bu görevler, kesme, kaynaklama, paketleme gibi robotik eylemleri ve hatta bilgisayar görüşünü kullanarak kusur tespitini içerebilir.
3. Otomatik üretim hatları
Her biri belirli bir görevi yerine getiren ve tipik olarak bir konveyör sistemi aracılığıyla birbirine bağlanan otomatik makinelerden oluşan bir kombinasyona sahip olmak, fabrika sahasında insan katılımı ihtiyacını daha da azaltır. Otomatik bir üretim hattının mevcut olmasıyla iş gücünün rolü, gerçek üretim sürecini yürütmek yerine ekipmanı denetlemeye, izlemeye ve bakımına odaklanmaya dönüşür.
4. Tam otomatik/uçtan uca otomasyon
Otomasyon spektrumunun en uç noktasında, tam otomatik kurulumun, üretimin herhangi bir insan müdahalesi veya gözetimi olmaksızın, haftanın yedi günü, günde 24 saat devam etmesine olanak sağladığı "ışıklar kapalı" veya karanlık üretim ortamı yer alır.
Bu farklı yöntemlerden hangisini seçmelisiniz ya da işletmenizde fabrika otomasyonuna nasıl yaklaşmalısınız?
Fabrika otomasyonunun birçok avantajı beraberinde getirmekle birlikte yüksek harcamalar yapılmasını da gerektirdiğinden otomasyona başlamadan önce aşağıdaki unsurları kapsayan sağlam bir strateji geliştirildiğinden emin olunmalıdır:
- Hedeflerinizi anlayın
Bir otomasyon projesinin yatırım getirisi, bazı sistemlerin otomasyonunun diğerlerine göre daha güçlü, daha hızlı yatırım getirisi sağlamasıyla, bunun fabrika genelinde nasıl uygulandığına bağlı olarak değişecektir. Bu nedenle fabrikadaki hangi süreçlerin ilk önce otomatikleştirilmesi gerektiğini belirlemek hayati önem taşıyor. Otomasyon yelpazesini değerlendirirken, tekli otomatik makinelerin piyasaya sürülmesi gibi hangi küçük adımların, özel ihtiyaçlarınız göz önüne alındığında en iyi yatırım getirisini sağlayacağını anlayın.
- Tüm paydaşların uyumlu olmasını sağlayın
Otomasyon planının taslağı hazırlandıktan sonra, girişimin kuruluş çapındaki paydaşlar tarafından benimsenmesi önemlidir. Otomasyon stratejisini destekleyen kanıtlar tüm taraflar için açık olmalıdır: Projenin sermaye maliyetinden endişe duyan bir yönetim kurulu, aşağı yönlü üretkenlik artışlarının (ve dolayısıyla kârlılığın) belirgin olması durumunda ikna olacaktır. Benzer şekilde, işgücü, otomasyonun iş kayıplarına yol açacağından endişe duyabilirken, etkili bir strateji aslında daha iyi sağlık ve güvenlik sonuçları ve personel için emek yoğun işlerden yeni otomasyon süreçlerinin gözetimine odaklanan daha tatmin edici rollere yönelik becerilerin artırılması fırsatlarıyla sonuçlanabilir.
- Araçları ve teknolojiyi değerlendirin
Gerekli otomasyon sonuçlarına ulaşmak için mevcut araçları ve teknolojiyi tam olarak değerlendirmek için zaman ayırın. Kuruluşların, ulaşmayı istedikleri hedefe giden yolculuğu aşırı spesifikleştirmesi ve aşırı karmaşık hale getirmesi ve bu süreçte gerekenden çok daha fazlasını harcaması kolaydır. Dengeyi doğru kurmak, mevcut üretim sistemlerinin sağlam bir şekilde anlaşılmasıyla başlamayı gerektirir.
- Verimlilik üzerindeki etkiyi ölçün
Otomasyon girişimlerinin potansiyellerini ortaya çıkarmasını sağlamak için kuruluşunuzun yaptığı değişikliklerin etkisini ölçecek araçlara yatırım yapın. Dijital dönüşümünüzün yatırım getirisinin tam bir resmini elde etmek için zaman içinde üretkenlikteki artışı ölçmek önemlidir.
Sağladığı üretkenlik ve kalite avantajları göz önüne alındığında, üretimin tüm alanlarında fabrika otomasyonu kaçınılmazdır. Ancak her evrim gibi, etkili bir şekilde hayata geçirilebilmesi için planlama yapılması gerekiyor.